OVERZICHT VAN DE WETTEN DIE IN DE GEZONDHEIDSZORG EEN ROL SPELEN
Mooi gezegd: 'Wetten zijn gestolde normen en waarden.' Het zijn de normen en waarden die we als samenleving zó belangrijk vinden dat we elkaar er bij wet aan houden.
Wetten vormen als het ware een minimum-moraal. Daarboven zijn er nog talloze normen en waarden die niet in de wet zijn vastgelegd, maar waar je wel rekening mee moet houden. Denk aan de uitkering van exorbitante bonussen: het mag (juridisch) wel, maar het deugt niet.
Voor nadere informatie kom je via deze link op de site van de Overheid, afdeling Wet- en Regelgeving
Deze pagina's over wetten die in de gezondheidszorg een rol spelen zijn samengesteld door E. Hugenholtz
Internationale verdragen (met relevante rol in de gezondheidszorg)
-
Universele verklaring van de rechten van de mens (UVRM)
Zij omschrijft de basisrechten van de mens (de grondrechten): 30 burgerlijke, politieke, economische, sociale en culture rechten, waaronder het recht op gezondheidszorg. (Dit verdrag is nader uitgewerkt in weer andere verdragen zoals Verdrag inzake de rechten van het kind, Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten). - Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM)
alle mensen- en burgerrechten zijn hierin vastgelegd. - Europees Sociaal Handvest
een mensenrechtenverdrag waarin rechten en vrijheden vastliggen die moeten worden gerespecteerd. Ook ten aanzien van gezondheid zijn bepalingen opgenomen. - Conventie mensenrechten en biogeneeskunde (Biogeneeskundeverdrag)
beschermt het menselijk wezen, de menselijke waardigheid en de identiteit van de menselijke persoon ten aanzien van de toepassingen van biologie en geneeskunde. - Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (EG-verdrag)
strekt tot de instelling van een gemeenschappelijke markt, met vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal.
Algemene wetten (met relevante rol in de gezondheidszorg)
- Grondwet: de organisatiestructuur van de staat en de rechten van de burgers staan hierin omschreven, waaronder het recht op gezondheidszorg.
- Algemene wet bestuursrecht (Awb): ziet op het bestuursrecht. Geeft de algemene regels voor de verhouding tussen overheid en de individuele burgers (o.a. toezichtbevoegdheden).
- Burgerlijk Wetboek (BW): regelt het burgerlijk recht. Het ziet op overeenkomsten die worden aangegaan. Voor de gezondheidszorg is vooral boek 7 van belang, over het aangaan van bijzondere overeenkomsten (zie de WGBO).
- Wetboek van Strafrecht en Wetboek van Strafvordering: bepaalt in welke gevallen mensen of rechtspersonen een straf kan worden opgelegd en hoe dit gebeurt. Het gaat hier om de strafrechtelijke aansprakelijkheid voor handelingen van hulpverleners (onder andere bij situatie zoals einde van het leven). Hierbij moet sprake zijn van grove schuld (onvoorzichtigheid, onachtzaamheid, nalatigheid).
- Algemene wet gelijke behandeling (Awgb): allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Hieruit vloeit voort dat bij het sluiten van een overeenkomst en het aanbieden van diensten (zoals die in de gezondheidszorg) het verboden is om onderscheid te maken (bijvoorbeeld op basis van ras, geslacht, seksuele geaardheid, burgerlijke staat).
- Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp): geeft regels ter bescherming van de privacy van burgers. Er zijn veel regels ten aanzien van het vastleggen en verstrekken van persoonsgegevens. In veel specifieke wetten met betrekking tot de gezondheidszorg zijn deze regels nog nader uitgewerkt over de omgang met medische gegevens.
- Mededingingswet: houdt toezicht op concurrentie (kartels, fusies en economische machtsposities). In de zorg kunnen vrije beroepsbeoefenaars worden aangemerkt als onderneming in de zin van deze wet. De Nederlande Mededingingsautoriteit (NMa) geeft spelregels voor marktwerking in de zorg.
- Opiumwet: hierin zijn alle middelen opgenomen die als drugs moeten worden beschouwd. Deze wet beoogt primair de bescherming van de volksgezondheid, maar daarnaast dienen bepaalde aspecten van deze wet tevens het belang van de bestrijding van de criminaliteit, de handhaving openbare orde en de bestrijding van overlast.
- Wet Arbeid en Zorg (Wazo): noemt alle zorgverloven die een werkgever verplicht is te geven. Er is recht op verschillende verlofsoorten, zoals zwangerschapsverlof en zorgverlof.
- Ziektewet: In deze wet wordt geregeld dat een werknemer bij ziekte (een gedeelte van) zijn / haar loon krijgt doorbetaald als uitkering.
- Wet Mentorschap Meerderjarigen: geeft de mogelijkheid om wilsonbekwame meerderjarigen te vertegenwoordigen. De benoemde mentor behartigt de persoonlijke belangen van een minderjarige en neemt beslissingen.
De bijzondere wetten zijn verdeeld naar thema